Ks. Jakub Alberione (1884-1971) znany jest przede wszystkim jako apostoł mediów. Przez całe swoje życie pragnął on w nowoczesny sposób, poprzez środki społecznego przekazu, rozpowszechniać nauczanie Kościoła. Nie była mu także obca troska o jedność chrześcijan.
W roku 1935 z inicjatywy ks. Alberione powstało w Rzymie Centrum "Unitas", stowarzyszenie, którego celem było: „pobudzać i uczulać pragnienie powrotu braci odłączonych do Kościoła”. W roku 1950 zmieniło ono nazwę z "Unitas" na "Ut unum sint". Działalność centrum oparta była na współpracy z apostolstwem biblijnym, prowadzonym przez zgromadzenia należące do Rodziny Świętego Pawła. W latach pięćdziesiątych miało ono charakter przede wszystkim apologetyczny, a jego apostolstwo ukierunkowane było na „uświadomienie” protestantów o „błędach”, jakie tkwią w ich zasadach wiary. Działalność centrum opierała się tym samym na ogólnie panujących w Kościele rzymskokatolickim zasadach unionizmu. Według tej doktryny powrót braci odłączonych po pełnej wspólnoty z Kościołem katolickim, (zwłaszcza w przypadku protestantów) zależał od ich całkowitego podporządkowania się strukturze teologiczno-prawnej Kościoła rzymskokatolickiego. Koncepcja ta, chociaż od 1928 ulegała lekkim modyfikacjom, w zasadzie obowiązywała do chwili ogłoszenia przez Sobór Watykański II "Dekretu o ekumenizmie".
Dnia 3 października 1962 roku ks. Alberione jako Założyciel i Przełożony Generalny Towarzystwa Świętego Pawła otrzymał z rąk Jana XXIII zaproszenie do uczestnictwa w obradach soborowych. Dzięki temu zaproszeniu, ks. Alberione miał okazję od stycznia do kwietnia 1963 roku, uczestniczyć także w pracach nad "Dekretem o ekumenizmie". Swoje refleksje nad doktryną ekumenizmu zawarł w pochodzących z tego okresu „Zapiskach z Soboru Watykańskiego II”. Główną ideą przebijającą z tych notatek jest refleksja nad możliwościami, jakie dają nowoczesne środki techniczne dla propagowania i wspierania działalności ekumenicznej. Przy tej okazji ks. Alberione dostrzegał również zalety płynące ze spotkań z braćmi odłączonymi, widząc w nich „inspirację dla dobra, prawdy i jasności”. W 1963 roku rozpoczęła się decydująca – w kwestii ekumenizmu, a trwająca blisko rok debata soborowa zakończona 21 listopada 1964 głosowaniem aprobującym "Dekret o ekumenizmie". Zasadniczym osiągnięciem dekretu stała się nowa koncepcja jedności, polegająca na tym, że za podstawowy punkt odniesienia uznano nie Kościół rzymski, lecz Kościół Jezusa Chrystusa. Ekumenizm wkroczył wówczas w nową fazę, której należało podporządkować wszystkie dzieła kościelne pracujące na rzecz jedności. Zmiany takie nastąpiły m.in. w Centrum UUS. Pisał o nich ks. Alberione: „«Ut unum sint» funkcjonuje od roku 1936 pod nazwą «Unitas». Dzieło unionizmu, które ono wypełniało, dziś zmieniło swój kierunek w sprawach dotyczących ludzi i w rzeczach zewnętrznych niezależnych od nas. Zmieniała się nazwa, został duch, a słowo «unitas» zmieniło się w «ut unum sint»”. Ciekawym epizodem z tego okresu było spotkanie ekumeniczne w domu zakonnym paulistów w Ariccia, koło Rzymu, jakie w maju 1967 roku zorganizował ks. Alberione. Uczestniczyli w nim przedstawiciele Kościoła rzymskokatolickiego na czele z kard. Agostino Bea oraz członkowie Światowej Rady Kościołów.
ks. Mariusz Krawiec SSP
Fotografia:
Ks. Jakub Alberione w rozmowie z kard. Agostino Bea przed domem zakonnym paulistów w Ariccia, w trakcie spotkania ekumenicznego, jakie odbyło się dn. 18 maja 1967 roku.