INNE METODY MEDYTACJI PISMA ŚWIĘTEGO
LECTIO DIVINA
Lectio divina (z łac. Boże czytanie) jest starożytną praktyką medytacji Słowa Bożego na drodze kolejnych etapów, które prowadzą człowieka od Słowa Bożego do życia wiary. Przewodniczką na tej drodze jest Matka Boża, będąca dla każdego wiernym wzorem uległego przyjęcia Słowa Bożego. Ona zachowywała wszystkie te sprawy i rozważała je w swoim sercu (Łk 2,19). Do medytacji trzeba się dobrze przygotować. Należy zarezerwować na nią czas, przygotować sobie miejsca do czytania i modlitwy oraz przede wszystkim wezwać pomocy Ducha Świętego. Ten Duch, który kiedyś prowadził umysł i rękę autorów natchnionych dziś otwiera przed nami Słowo, które staje się mową Boga do nas daną na dziś.
LECTIO
Czytanie tekstu, które rodzi pragnienie autentycznego poznania jego treści, zrozumienia co mówi tekst biblijny sam w sobie, co Bóg chciał powiedzieć ludzkości przez ten tekst? Ważne aby otworzyć się na prawdę zawartą w tekście a nie skupić się na poziomie własnych myśli.
MEDITATIO
Rozważanie, w którym stawiamy sobie pytanie o to co mówi tekst biblijny do mnie? Tutaj każdy osobiście, ale także wspólnota, powinien otworzyć się na Słowo i z nim skonfrontować swoje postępowanie, ponieważ nie chodzi o rozważanie słów wypowiedzianych w przeszłości, ale w chwili obecnej.
ORATIO
Modlitwa, ma nas prowadzić do dania odpowiedzi Bogu, zakłada pytanie: co my mówimy Panu w odpowiedzi na Jego Słowo? Modlitwa jako prośba, wstawiennictwo, dziękczynienie i uwielbienie jest pierwszym sposobem, przez który słowo nas zmienia.
CONTEMPLATIO
Lectio divina kończy się kontemplacją, podczas której przyjmujemy Boży dar w postaci Jego spojrzenia na rzeczywistość. Wewnętrznie przeżywamy nawrócenie umysłu, woli i serca. Kontemplacja ma bowiem wyrobić w zamysł Chrystusowy (1 Kor 2,16). Słowo Boże jest kryterium rozeznania, pozostaje żywe (…) skuteczne i ostrzejsze niż wszelki miecz obosieczny, przenikające aż do rozdzielenia duszy i ducha, stawów i szpiku, zdolne osądzić pragnienia i myśli serca (Hbr 4,12).
ACTIO
Lectio divina w swojej dynamice nie kończy się dopóki nie doprowadzi nas do działania, sprawiającego, że życie wierzącego staje się darem dla innych w miłości.
DZIELENIE SIĘ SŁOWEM BOŻYM
Jest to jedna z najprostszych metod rozważania słowa Bożego, która przebiega w kilku etapach.
CZYTANIE PISMA ŚWIĘTEGO – Jedna osoba czyta przewidziany fragment Pisma Świętego, który wszyscy uczestnicy także mają przed sobą.
ROZWAŻANIE – Przez pewien czas wszyscy trwają w rozważaniu usłyszanego tekstu.
DZIELENIE SIĘ SŁOWEM – Następnie, kolejno lub spontanicznie, każdy dzieli się z innymi myślami, jakie wzbudziło w nim Słowo Boże. Zwykle taka wypowiedź rozpoczyna się zacytowaniem jednego z wersów. W zależności od przyjętego sposobu dzielenia się Słowem, wypowiedzi mogą zawierać dłuższą refleksję bądź krótsze wezwanie mające charakter modlitwy dziękczynienia, uwielbienia, przeproszenia lub prośby. W najprostszej formie można też po prostu zacytować krótki fragment tekstu (werset lub jego część), który najbardziej do kogoś przemówił, dodając na końcu krótkie wezwanie (np. Chwała Tobie, Panie, Bądź uwielbiony w Twoim słowie, Panie).
MODLITWA – Po wypowiedzeniu się wszystkich, prowadzący inicjuje modlitwę, która może przejść w modlitwę spontaniczną wszystkich uwielbiając Boga, prosząc Go i dziękując Mu. Można też odśpiewać jakąś pieśń. Spotkanie można zakończyć rozważeniem jednej tajemnicy różańca.
SKRUTACJA PISMA ŚWIĘTEGO
Skrutacja (z łac. scrutatio znaczy badać) to metoda rozważania Pisma Świętego opierająca się na zasadzie Pismo wyjaśnia samo siebie, nie chodzi tu jednak o protestancką zasadę sola scriptura (tylko pismo). Odpowiada ponadto na zaproszenie Jezusa: Badacie (skrutujcie) Pisma, ponieważ sądzicie, że w nich zawarte jest życie wieczne: to one właśnie dają o Mnie świadectwo. (J 5,39). Osoba badająca Pismo zatrzymuje się na fragmencie tekstu, który ją dotyka i szuka innych miejsc w Piśmie Świętym, które je wyjaśnią pełniej (potrzeba do tego specjalnego wydania Pisma Świętego z odnośnikami – np. Biblia paulistów, Biblia Jerozolimska). Skrutacja przebiega w następujących etapach:
1. Modlitwa do Ducha Świętego.
2. Czytanie i rozważanie tekstu wyjściowego.
3. Skrutacja polegająca na pisaniu z lewej strony kartki wersetu, który nas poruszył, zastanowił. Po prawej natomiast zapisujemy treść tego poruszenia (uczucia, myśli, wrażenia), czyli to, co mi Pan Bóg mówi przez ten fragment. Chodzi o wsłuchiwać się sercem.
4. Przystępujemy potem do czytania i rozważania fragmentów, do których odsyłają nas odnośniki biblijne umieszczone przy rozważanym fragmencie. Podobnie przepisujemy zdanie (słowo), które nas poruszyło i zapisujemy to, co przez nie mówi do nas Pan Bóg.
5. Jeśli wydaje się nam, że Bóg nic nie mówi, trzeba znowu poprosić Ducha Świętego o pomoc.
6. Skrutujemy tekst nie krócej niż godzinę, do dwóch. Trzeba zainwestować swój czas, ale cierpliwość się opłaca. Pan Bóg objawia się wytrwałym.
7. Nie chodzi o przepracowanie wszystkich wersetów. Jeśli nie zdążymy rozważyć wszystkich tekstów, zawsze możemy do nich powrócić kiedy indziej. Ważniejsze jest to, aby trwać na słuchaniu słowa Bożego, czyli uczestniczyć w spotkaniu z Bogiem, który chce do nas przemawiać, oraz dać się prowadzić Duchowi Świętemu.
KRĄG BIBLIJNY
Istotą tej metody jest wspólnotowe rozważanie Słowa Bożego prowadzące do egzystencjalnego kontaktu z Chrystusem. W tej metodzie wyróżnia się następujące etapy:
WPROWADZENIE – polegające na przedstawieniu tematu oraz celu spotkania.
ODKRYCIE – przybiera formę rozmowy kierowanej, kiedy to uczestnicy odczytują wyznaczone fragmenty Pisma Świętego i poprzez komentują je. Zadaniem członków grupy jest takie odpowiadanie na pytania stawiane przez prowadzącego spotkanie, aby wypowiedzi koncentrowały się na odkrytych prawdach cytowanego tekstu Biblii.
ZROZUMIENIE – członkowie grupy podejmują wysiłek wspólnej analizy tekstu. Odkrywanie prawd Bożych ma prowadzić do zrozumienia wezwania Boga kierowanego do konkretnego człowieka. W tej części spotkania, każdy może wyrazić swoje odczucia, obawy, potrzeby i problemy związane z wiernością powołaniu chrześcijańskiemu.
ZASTOSOWANIE – uczestnicy spotkania precyzują i zapisują (na kartce lub w notatniku) postanowienia, jakie podejmują w związku z poznaną prawdą, określając zarazem, co chcieliby zmienić we własnym życiu oraz jak urzeczywistniają te zamierzenia.
MODLITWA – w której uczestnicy wyrażają swoje przeżycia i dziękują Bogu za możliwość spotkania się z Nim w Słowie Bożym.
KRĄG LITURGICZNY
Ta forma medytacji ukierunkowana jest na poznanie Chrystus żyjącego w liturgii rozumianej jako Słowo Boże odczytywane pośród misterium znaków i symboli. Realizując ten cel uczestnicy zapoznają się z bogatą treścią tekstów liturgicznych Mszy Świętej. Podczas spotkania analizują czytania mszalne, teksty liturgiczne dnia oraz okoliczności sprawowania liturgii. Zapoznają się również ze świętami kościelnymi i wydarzeniami z życia Kościoła, które mają swoje odzwierciedlenie w liturgii dnia. Krąg liturgiczny przeżywa się w trzech etapach:
BÓG MÓWI DO SWOJEGO LUDU – uczestnicy zapoznają się z tekstami niedzielnej Liturgii Słowa i określają wiodącą myśl zawartą w czytaniach mszalnych.
BÓG MÓWI DO MNIE – ta część ma charakter indywidualnej refleksji nad przeczytanym Słowem Bożym. Uczestnicy zastanawiają się i określają czy ich życie jest zgodne z prawdami jakie podaje Pismo Święte i teksty liturgiczne.
MOJA ODPOWIEDŹ NA SŁOWO BOŻE – obejmująca trzy rodzaje odpowiedzi: modlitwę, służbę i życie. Odpowiedź modlitwy ma wypływać z głębi serca i prowadzić do uwielbienie Boga. Odpowiedź służby polega na przygotowaniu konkretnej liturgii w oparciu o rozważone wcześniej słowo: uczestnicy kręgu przygotowują modlitwę powszechną, komentarze liturgiczne, wybierają formułą aktu pokutnego, dobierają śpiewy mszalne oraz przygotowują męski i żeński zespół służby liturgicznej. Poprzez włączenie całej grupy w przygotowanie Mszy Świętej uczestnicy spotkania zapoznają się ze strukturą Eucharystii i jej bogatą treścią oraz aktywnie włączają się w jej przebieg. Wreszcie odpowiedź życia polega na dawaniu świadectwa wiary w codziennym postępowaniu.
KRÓTKIE FORMUŁY WIARY
Animator przygotowuje teksty biblijne dla uczestników, którzy przychodzą z własnym Pismem Świętym i zeszytem. Następnie każdy odczytuje swój tekst i zaznacza lub wypisuję słowa lub zdania, które są dla niego ważne. Kolejnym, kluczowym etapem jest opracowanie (ułożenie) swojej własnej formuły wiary. Formuła ta powinna zaczynać się od słowa Wierzę… (liczba pojedyncza, pierwsza osoba) a kończyć słowem Amen. Spotkanie kończy się modlitwą tymi formułami.
EWANGELICZNA REWIZJA ŻYCIA
Polega na spotkaniu ze słowem Bożym w trzech etapach: widzieć, osądzić, działać. W pierwszym momencie metoda zakłada wnikliwą obserwację zdarzeń z życia codziennego (mogą to być zdarzenia z życia zawodowego, społecznego, kulturalnego). Chrześcijanin zmierza do spotkania z Bogiem we wszystkich sytuacjach życia. Te sytuacje ocenia się w świetle słów Ewangelii, które się wcześniej odczytuje. To doświadczenie ma prowadzić do poprawy życia. Spotkania odbywają się w małych grupkach.
SŁOWO ŻYCIA WSPÓLNOTY FOCOLARE
Chiara Lubich
Chiara Lubich pisała: Jeśli przypuścimy absurdalnie, że wszystkie egzemplarze Ewangelii na ziemi zostały zniszczone, to my chciałybyśmy tak żyć, aby ludzie obserwując nasze zachowanie, mogli napisać na nowo: „Błogosławieni którzy płaczą, Błogosławieni miłosierdzie czyniący”, „nie sądźcie, kochajcie waszych nieprzyjaciół”. We wspólnocie Focolare na każdy miesiąc wybierana jest myśl z Pisma Świętego (tzw. słowo życia) z krótkim komentarzem egzegetycznym. Wszyscy członkowie ruchu starają się w tym okresie tę myśl realizować i na wszystkie sytuacje codzienne patrzeć przez pryzmat tej prawdy. Podczas spotkania grupy wymienia się zespołowo doświadczenia, mówi się o trudnościach i powodzeniach przy wprowadzaniu wyznaczonej myśli biblijnej w życie.
METODA VÄSTERAS
Polega na studyjnym, uporządkowanym czytaniu Pisma Świętego. Spotkanie rozpoczyna się modlitwą i wprowadzeniem w temat spotkania. Następnie animator rozdaje uczestnikom spotkania kartki, na których przygotowane są teksty biblijne. Następuje czas na indywidualne studium tekstu. Uczestnicy mają zwrócić uwagę na to, jak wyglądało życie wśród grona apostołów i w pierwszych gminach chrześcijańskich, zaznaczając przy tym (w podanej kolejności):
- fragmenty, których się nie rozumie (zaznacza się to znakiem ?).
- fragmenty mówiące o postawach, które chcielibyśmy naśladować (jasną kolorową kredką).
- fragmenty, mówiące o postawach, które uważa się za niewłaściwe (ciemną kredką).
- fragmenty, które uważa się za ważne dla siebie (zaznacza się to znakiem !).
- fragmenty, które rozpoznaje się jako wskazania dla siebie (zaznacza się to znakiem ->).
Gdy wszyscy będą już gotowi po indywidualnym studium podanych tekstów następuje dzielenie się, wyjaśnia się znaki zapytania, dzieli się postawami godnymi naśladowania i tymi, których należy unikać. Wszyscy dzielą się tym, jak widzą wspólnotę apostolską, pierwsze gminy chrześcijańskie. Na koniec następuje modlitwa.
INNE METODY
BIBLIODRAMA – Polega na interakcyjnym odczytaniu tekstu biblijnego. Czyta się go dobitnie i z podziałem na role, a po omówieniu wstępnym odgrywa się go w formie scenki. Następnie wydobywa się doświadczenia grających i patrzących oraz bierze się pod uwagę religijne i życiowe problemy uczestników.
ODGRYWANIE SCEN ŻYCIA – Polega na odegraniu scenek rodzajowych objaśniających i krótkie teksty biblijne np. Wy jesteście solą ziemi, Bądźcie doskonali jak doskonały jest Ojciec wasz niebieski. Uczestnicy podzieleni na mniejsze zespoły przedstawiają obrazki, które można na zakończenie podsumować otrzymanym wcześniej świętym tekstem.
PYTANIA I ZDANIA NIEDOKOŃCZONE – Polega na wybraniu jakiegoś tekstu Pisma Świętego i przygotowaniu wycinków z gazet, które mówią o podobnej tematyce. Uczestnicy mają poukładać teksty podobne do rozumienia ewangelicznego z jednej strony, przeciwne zaś z drugiej. Na koniec trzeba wyniki prac podsumować.
WYWIAD Z POSTACIĄ BIBLIJNĄ – Polega na przeprowadzeniu fikcyjnego wywiadu z jakąś postacią biblijną, co ma pomóc nam wczuć się w jej przeżycia i doświadczenie wiary.
